σκωριομύκητες

Μύκητες που συγκροτούν την τάξη των ουρεδινωδών (βασιδιομύκητες) και οι οποίοι προκαλούν τις σοβαρές ασθένειες των φυτών, τις γνωστές ως σκωριάσεις. Ο κύκλος της ανάπτυξης των σ. είναι περίπλοκος: από τα τελευτοσπόρια, που σχηματίζονται στους τελευτοσωρούς, παράγονται τα βασίδια τα οποία δίνουν τα βασιδιοσπόρια. Τα τελευταία φυτρώνοντας αναπτύσσουν ένα πρωτογενές μυκήλιο (απλοειδές), που διαπερνά την επιδερμίδα του ξενιστή και δημιουργεί στην πάνω επιφάνεια των φύλλων του μελανές προεξοχές (σπερματογόνια), και σε αντίστοιχες θέσεις της κάτω επιφάνειας κίτρινες φλύκταινες (αικίδια). Τα σπερμογόνια ή πυκνίδια, αχλαδόμορφα μικροσκοπικά όργανα, περιέχουν μικρά μονογενή σπερμάτια, τα οποία φέρονται από λεπτά νήματα που προέρχονται από υφές επίσης μονογενείς. Όταν, με τη μεσολάβηση των εντόμων που περνούν από το ένα στο άλλο σπερμογόνιο, τα σπερμάτια του ενός γένους έρθουν σε επαφή με υφές του άλλου γένους, δίνουν, με σύζευξη, δικάρυα (διπύρηνα) κύτταρα (μυκήλιο δευτερογενές), που αποτελούν τα βασικά κύτταρα του αικίδιου. Το τελευταίο παράγει τα αικιδιοσπόρια, που φυτρώνουν και δίνουν ένα διπύρηνο μυκήλιο, το οποίο εισέρχεται στους ιστούς του ξενιστή δημιουργώντας με τη σειρά του γραμμοειδείς φλύκταινες, τους ουρεδοσω-ρούς· οι τελευταίοι αποτελούνται από τα ουρεδοσπόρια, με τα οποία ο κύκλος κλείνει. Δεν έχουν όμως πάντοτε οι σ. ένα κύκλο έτσι πλήρη: από πολλούς λείπουν μερικές μορφές καρποφοριών ή δεν είναι γνωστή κάποια μορφή από τις καρποφορίες, ειδικά η τελευτοσποριακή ατελείς σ.). Αντίθετα, συνηθισμένο φαινόμενο είναι η εναλλαγή των ξενιστών (ετερο-ξενία ή ετεροοικία), κατά την οποία η σπερμογόνιο - αικιδιοσποριακή μορφή αναπτύσσεται πάνω σε ένα ξενιστή και η ουρεδο - τελευ-τοσποριακή πάνω σε έναν άλλο. Τα βασιδιοσπόρια και τα αικιδιοσπόρια είναι αυτά που προκαλούν τη μόλυνση πάνω σε φυτά διαφορετικά από αυτά στα οποία αναπτύχθηκαν.

* * *

οι, Ν

(μυκητ.) άλλη ονομασία τών μυκήτων τής τάξης ουρεδενώδη, οι οποίοι προκαλούν τις σκωριάσεις.